Jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zwierząt parzystokopytnych gospodarskich do których należą bydło, owce, kozy, świnie jak i dzikich jelenie sarny, dziki. Choroba ta obecnie uważana jest za najgroźniejszą chorobę zwierząt dlatego, że jest zakaźna jednocześnie dla kilku gatunków zwierząt, a jej wystąpienie blokuje handel światowy zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego oraz powoduje bardzo duże straty ekonomiczne dla kraju w którym została stwierdzona.
Jest to choroba wirusowa której zakaźność wynika z bardzo długiej przeżywalności czynnika zakaźnego (wirusa) w środowisku. Wirus zachowuje zjadliwość przez długi czas w temperaturze już 4°C i w pH obojętnym. Niskie temperatury poniżej 0°C konserwują wirus pryszczycy. W miejscach zaciemnionych o wysokiej wilgotności i niskiej temperaturze wirus zachowuje długo zjadliwość.
Prowadzone badania naukowe wykazują, że w środowisku wirus może przetrwać:
- 50 dni w wodzie,
- 74 dni na pastwisku w temperaturze 8–18 °C i wysokiej względnej wilgotności,
- 26-200 dni w glebie, na workach, sianie lub słomie, w zależności od warunków składowania i warunków klimatycznych,
- 35 dni na kartonie, drewnie lub metalu zanieczyszczonych skażoną surowicą, krwią lub tkanką,
- W okresie letnim wirus może zachować zjadliwość przez kilkanaście dni w glebie, ściekach lub w odchodach. W zimie okres ten wydłuża się do tygodni lub nawet miesięcy. W glebie, oborniku oraz wysuszonych wydzielinach i wydalinach zwierząt, słomie, sierści i skórze wirus może pozostawać w pełni zjadliwy przez kilka tygodni a nawet dłużej.
- Wirus znajdujący się w płynach tkankowych lub krwi wyschniętej na różnych materiałach, przechowywanych wewnątrz pomieszczeń w temperaturze pokojowej może pozostawać zakaźny:
- 2 tygodnie na wełnie,
- 4 tygodnie na sierści krów,
- 11 – 13 tygodni na butach.
Dlatego niezwykle ważne jest stosowanie zasad bioasekuracji czyli biologicznej ochrony gospodarstw w których utrzymywane są zwierzęta wrażliwe na chorobę z którymi można zapoznać się w materiałach informacyjnych – ulotkach, plakatach dostępnych w Starostwie Powiatowym w Sępólnie Krajeńskim, Urzędach Miast i Gmin z terenu powiatu, BP ARiMR, PZ Ośrodka Doradztwa Rolniczego, Powiatowym Inspektoracie Weterynarii oraz na stronach internetowych w/w instytucji. Transmisja wirusa następuje nie tylko poprzez kontakt zwierząt zakażonych ze zdrowymi ale także poprzez paszę, słomę, pastwisko , produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso, mleko) w których wirus może przetrwać wiele miesięcy oraz bardzo groźnym czynnikiem jakim jest droga powietrzna. Przenoszenie się choroby z wiatrem nad lądem odbywa się najczęściej na odległość do 10 kilometrów. Istnieje ryzyko transmisji wirusa z wiatrem i zakażenia zwierząt oddalonych od ogniska choroby, pomiędzy którymi nie doszło do bezpośredniego kontaktu.
Świnie przez drogi oddechowe wydalają duże ilości wirusa wraz z powietrzem, bydło natomiast jest bardzo wrażliwe na zakażenie tą drogą, aspirując zakażony aerozol. Dlatego często występującym sposobem rozprzestrzeniania choroby, jest przenoszenie się wirusa z trzody chlewnej na bydło drogą aerogenną.
Każde podejrzenie pryszczycy należy niezwłocznie zgłosić służbom weterynaryjnym. Powiadomienie jest obowiązkowe i ma zasadnicze znaczenie dla szybkiego zdiagnozowania choroby i zahamowania jej dalszego rozprzestrzeniania.
