100. rocznica święceń kapłańskich

100. rocznicy święceń kapłańskich sługi Bożego ks. Piotra Sosnowskiego, ks. Ambrożego Lewandowskiego i ks. kan. Józefa Wenckiego – Sypniewo, 17.06.2023 r.

„Wielu z was zostanie męczennikami” – te słowa wypowiedziane na krótko przed święceniami kapłanów rocznika 1923 przez Konstantyna Dominika, rektora pelplińskiego seminarium, stały się mottem przewodnim uroczystości zorganizowanych w Sypniewie w sobotę, 17.06.2023 roku. Odbyły się one dokładnie w setną rocznicę przyjęcia święceń kapłańskich przez pracujących w sypniewskiej parafii duszpasterzy – sługę Bożego ks. Piotra Sosnowskiego, ks. Ambrożego Lewandowskiego oraz ks. kan. Józefa Wenckiego. 

Rocznicowe obchody rozpoczęły się na cmentarzu parafialnym od pobłogosławienia odnowionego nagrobka ks. kan. Józefa Wenckiego, którego dokonał miejscowy proboszcz ks. Andrzej Jasiński w otoczeniu rodziny, duchowieństwa i sypniewskich parafian. Miejsce spoczynku byłego proboszcza zostało odrestaurowane z inicjatywny jego krewnych – państwa Anny i Jacka Bartkowskich z Grabowa Lubawskiego, gdzie urodził się ks. Józef. 

Kolejnym punktem programu była sesja historyczna zorganizowana w Wiejskim Domu Kultury w Sypniewie. Wśród zaproszonych gości znaleźli się nuncjusz apostolski w Senegalu, Republice Zielonego Przylądka, Gwinei Bissau i Mauretanii abp Waldemar Sommertag, ks. kan. Sylwester Dober – obaj pochodzący z sypniewskiej parafii, ks. dziekan Adam Andrzejczak, burmistrz Więcborka pan Waldemar Kuszewski, który objął wydarzenia patronatem honorowym oraz rodzina ks. Józefa Wenckiego.   

Przedstawiając w zarysie historię diecezji chełmińskiej oraz jej duchownych rocznika 1923, Bartosz Pyszke – główny organizator uroczystości – przypomniał, że był to rocznik niemały, bo liczący aż 70 kandydatów i 48 wyświęconych księży. Zwrócił również uwagę na to, że słowa ks. Konstantyna Dominika, które przyświecały tym uroczystościom, stały się dla tego rocznika proroctwem, bo z 40 kapłanów czynnie pracujących w przededniu II wojny światowej na terenie diecezji chełmińskiej, aż 20 zginęło w czasie jej trwania (17 w ramach tzw. Zbrodni Pomorskiej, a 3 w obozach koncentracyjnych). Od kilkunastu lat toczy się proces beatyfikacyjny Sług Bożych ks. Henryka Szumana i 70 Towarzyszy, męczenników II Wojny Światowej, w których gronie znajduje się trzech kapłanów tego rocznika.  

Zagadnienie Zbrodni Pomorskiej w odniesieniu do kapłanów rocznika 1923 rozwinęła w drugim wystąpieniu p. Izabela Mazanowska, pracownik Referatu Badań Historycznych Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Bydgoszczy, opisując motywy i przebieg zbrodni dokonanych prze Selbstschutz jesienią 1939. Uwagę słuchaczy zwróciła w szczególny sposób na zbrodnie dokonane w Rudzkim Moście i Lesie Szpęgawskim, gdzie zginęli ks. Piotr Sosnowski i ks. Ambroży Lewandowski.  

Na zakończenie tej części spotkania, dzieląc się owocami swoich poszukiwań, sylwetki każdego z trzech kapłanów, których połączyła posługa w Sypniewie przedstawił Bartosz Pyszke.  

Uroczystości zakończyła msza święta sprawowana pod przewodnictwem ks. abpa Waldemara Sommertaga w intencji sypniewskich duchownych rocznika 1923 w kościele pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, który nadal “zachowuje” w sobie ich głos. W wygłoszonej przez siebie homilii nuncjusz apostolski nawiązywał do pielęgnowania i przekazywania wartości, które przekazali nam ci, którzy byli przed nami. Odwołując się do wspominanych w ciągu dnia kapłanów, zwrócił uwagę, że to „przez ich posługę ludzie wracali szczęśliwi do domu, bo ci kapłani korzystając z posługi Kościoła rozgrzeszali i jednali człowieka z Bogiem, z drugim człowiekiem. Podtrzymywali w wierze, dawali dobre świadectwo, wskazywali drogę. Dzisiaj naszym obowiązkiem jest wdzięczność, którą trzeba przekazać dalej”. 

Obchodom 100. rocznicy święceń kapłańskich towarzyszyła wystawa, prezentująca wybrane fotografie i dokumenty związane z sypniewskimi kapłanami rocznika 1923, którą nadal można oglądać w Wiejskim Domu Kultury w Sypniewie.  

SŁUGA BOŻY KS. PIOTR SOSNOWSKI

SŁUGA BOŻY KS. PIOTR SOSNOWSKI – urodził się 19.01.1899 r. w Bielczynach koło Chełmży. Święcenia kapłańskie otrzymał 17.06.1923 r. w Pelplinie. Jako neoprezbiter przybył do Sypniewa i do sierpnia 1925 r. pracował w parafii jako wikariusz. Został wówczas mianowany profesorem języka polskiego w pelplińskim Collegium Marianum. Z czasem pełnił funkcję prefekta, ojca duchownego, a także wychowawcy internatu. Wydał trzy książki, zawierające jego dorobek homiletyczny. W lipcu 1934 r. otrzymał nominację na proboszcza w Bysławiu. Po wybuch II wojny światowej nie opuścił swojej placówki. Został aresztowany 26.10.1939 r. przez miejscowy Selbstschutz i rozstrzelany dzień później podczas egzekucji w Rudzkim Moście. Toczy się jego proces beatyfikacyjny, zakończony w 2011 r. na etapie diecezjalnym. 

KS. AMBROŻY LEWANDOWSKI

KS. AMBROŻY LEWANDOWSKI – urodził się 7.12.1891 r. w Wąbrzeźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał 17.06.1923 r. w Pelplinie. Był wikariuszem w Skaryszewach (sierpień 1923- lipiec 1925), Radzyniu Chełmińskim (lipiec 1925-czerwiec 1928), Chełmnie (czerwiec 1928-grudzień 1929). Pod koniec grudnia 1929 r. został mianowany administratorem w Sypniewie, aby pomóc w zarządzaniu parafią sędziwemu ks. proboszczowi Edwardowi Schulzowi. Funkcję tę pełnił do końca 1931 r., gdy objął probostwo w Kościelnej Jani. Tam zastał go wybuch II wojny światowej. Mimo trudności nie opuścił jej. Miał mówić: “Jestem gotowy na wszystko, uciekał nie będę”. Został aresztowany 14.10.1939 r. Zginął 16.10.1939 r. w Lesie Szpęgawskim podczas egzekucji 30 kapłanów z powiatu starogardzkiego. 

KS. KANONIK JÓZEF WENCKI

KS. KANONIK JÓZEF WENCKI – urodził się 18.08.1899 r. w Grabowie Lubawskim. Święcenia kapłańskie otrzymał 17.06.1923 r. w Pelplinie. Był wikariuszem w Sampławie (lipiec 1923- październik 1923), Jeżewie (październik 1923-lipiec 1926), Pelplinie (lipiec 1926-wrzesień 1929; w tym czasie pełnił też funkcje profesora Collegium Marianum). W wrześniu 1929 r. został mianowany kuratusem w Wielowiczu. Podczas kampanii wrześniowej pełnił funkcję kapelana przy szpitalu wojskowym w Łodzi. Przedostał się do Rumunii, gdzie w 1941 r. trafił do niemieckiej niewoli. Po zakończeniu działań wojennych współorganizował duszpasterstwo Polaków w Niemczech (1945-1947), za co został uhonorowany godnością kanonika przez bp polowego Józefa Gawlinę. Po powrocie do Polski został mianowany proboszczem sypniewskim (1947-1966). Od 1965 r. był kanonikiem odnowionej Kapituły Kolegiackiej Kamieńskiej. Zmarł na zwał serca 13.11.1966 r. w Sypniewie.